23 stycznia 2010

Św. Jan Jałmużnik

Święty biskup i wyznawca (zm. 616r.)

Urodził się na w Amathus na Cyprze, w rodzinie bogatej arystokracji jako jedyny syn, około 550 roku. Od wczesnych lat okazywał szczególną litość dla biednych. Mimo, że chciał zostać duchownym, uległ namowom rodziców i ożenił się. Po przedwczesnej śmierci żony i dwóch synów przywdział suknię duchowną. Gdy w 606 roku zmarł patriarcha aleksandryjski, św. Jan  został jednomyślnie wybrany jego następcą.

Tycjan, 1549-50
Kościół p.w. św. Jana Jałmużnika w Wenecji

Wszystkie swoje dochody przeznaczył na ubogich. Wyznaczył dwa dni w tygodniu, środę i piątek, aby każdy potrzebujący mógł przedstawić swoją sprawę przed nim osobiście. Słuchał próśb, rozsądzał spory i zaprowadzał pokój Boży pomiędzy wiernymi. Pewnego razu słudzy poinformowali go, że wśród proszących o jałmużnę znajdują się dwie osoby bogato odziane, odpowiedział im św. Jan: "Jeśli chcecie być sługami Chrystusa, jeśli chcecie być sługami pokornego Jana, to idąc za Bożym nakazem - "Daj każdemu kto cię prosi" (Łk 6,30) - bez nadmiernych obserwacji i wnikania w życie tych, co im dajecie." Na przekór ludzkim rachubom Opatrzność Boża otwierała coraz to nowe źródła z których św. Jan mógł wspomagać potrzebujących.

Relief - zasłona obrazu w ołtarzu
Kościół p.w. św. Jana Jałmużnika w Orchówku

Troszczył się o utrzymanie kleru i biskupów z biedniejszych terenów, dla siebie nic nie pozostawiając. Nieustraszony obrońca wiary katolickiej, występował przeciwko błędnym poglądom głoszonym przez heretyckiego biskupa Antiochii Piotra Fullona oraz sewerianów. Bardzo często odwiedzał chorych i szczególnie pamiętał o odprawianiu Mszy Świętej za zmarłych. Pilnował prawowierności swojej owczarni i dbał o godność sprawowanych nabożeństw. Nauczał, że nie wolno tworzyć wspólnoty z heretykami, nawet jeżeli miałoby się zostać postawionym w trudnym położeniu i samotności.

"Oskarżenie patrycjusza o kradzież mienia kościelnego"
Mistrz legendy św. Jana Jałmużnika, Muzeum Narodowe w Krakowie

Gdy Persowie napadli na Syrię i Palestynę, spalili i splądrowali Jerozolimę, biskup Jan wysłał statki ze złotem, zbożem i winem, aby wykupić jeńców. Kiedy Persowie zagrozili Aleksandrii wojną wybrał się św. Jan z zarządcą Nicetem do cesarza do Konstantynopola, aby prosić o pomoc. Zachorował nagle i zmarł na Cyprze 11 listopada 616 roku.

Kaplica z relikwiami św. Jana Jałmużnika
Konkatedra p.w. św. Marcina w Bratysławie

Św. Jan został pochowany w Amathus w kościele, gdzie było już pochowanych dwóch biskupów. Legenda mówi, że gdy chciano pochować św. Jana, ciała obu zmarłych biskupów rozsunęły się, robiąc pośrodku miejsce dla niego. Później przeniesiono je do Konstantynopola. W 1249 roku jego relikwie zostały przewiezione do Wenecji. Część relikwii sułtan turecki Bajazyd II wysłał w 1489 roku królowi węgierskiemu Maciejowi Korwinowi, złożono je w prywatnej kaplicy królewskiej na zamku w Budzie. Łokieć prawego ramienia znajdował się u pustelników św. Pawła w Neustadt. Obecnie szczątki Świętego znajdują się w kaplicy konkatedry p.w. św. Marcina w Bratysławie oraz w kaplicy weneckiego kościoła p.w. św. Jana w Bragorze (San Giovanni in Bragora).

Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Bragorze, Wenecja


Relikwie św. Jana Jałmużnika
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Bragorze, Wenecja


Był przedostatnim katolickim patriarchą Aleksandrii.

Patron:
Zakonu Kawalerów Maltańskich (Joannitów).

Ikonografia:
Przedstawiany w stroju biskupa z jałmużniczką, z pastorałem.

Legenda:
Pewna kobieta bardzo wstydziła się wyznać swój ciężki grzech św. Janowi, napisała więc go na kartce i wręczyła Świętemu. Kiedy po kilku dniach wróciła do miasta i dowiedziała się o śmierci patriarchy była zrozpaczona, nie wiedząc czy przeczytał jej kartkę i czy odpuścił jej grzech. Przez trzy dni i trzy noce modliła się na jego grobie. Trzeciego dnia znalazła kartkę, na której napisano: "Przez Jana sługę mojego zgładzony jest grzech twój."



Lektura:
Jakub de Voragine - "Złota legenda" - "Żywot św. Jana Jałmużnika"
.