21 stycznia 2010

Św. Agnieszka Rzymianka

.
Święta dziewica i męczenniczka (ok.290-304).

Urodziła się około 290 roku w Rzymie w bardzo zamożnej rodzinie . Rodzice wychowali ją tak pobożnie, że w dziesiątym roku życia złożyła ślub czystości.
Jej nadzwyczajna uroda zwracała na nią uwagę wielu synów najznakomitszych rodów rzymskich. Gdy ujrzał ją syn starosty Semproniusza, tak się mu spodobała, że chciał ją poślubić. Odprawiając starającego się o jej rękę, wyznała mu że jest chrześcijanką. Jako, że w prawie rzymskim nie można było skazać na śmierć dziewicy, starosta kazał ją wlec nagą do domu rozpusty. Dziewczyna modliła się tak gorąco, że w ciągu kilku chwil jej włosy tak urosły, że okryły ją niczym płaszcz. Wszyscy ci, którzy usiłowali pozbawić ją niewinności zostali oślepieni.

Ercole Ferrata, marmur, 1660-64
Bazylika Sant'Agnese in Agone, Rzym

Starosta kazał ją spalić na stosie, ale płomienie nie wyrządziły jej krzywdy. Rozgniewany nakazał ściąć jej głowę, dnia 21 stycznia 304 roku. Jej rodzice sami pogrzebali jej ciało, opłakując ją rzewnymi łzami. Wtedy ukazała im się
św. Agnieszka w otoczeniu innych dziewic i pocieszyła ich. Na jej grobie modliła się córka jej mamki, św. Emerencjana, którą poganie ukamienowali za to, że nie chciała opuścić grobu i wyrzucała im zabicie swej mlecznej siostry.

Domenichino, 1620r.
Royal Collection, Windsor

Imię św. Agnieszki zostało wpisane do Kanonu Mszy Świętej.

Cesarz Konstantyn kazał wybudować nad jej grobem wspaniałą bazylikę,
św. Agnieszki za Murami (Sant'Agnese fuori le mura). Jej czaszka jest przechowywana w bocznej kaplicy w Bazylice św. Agnieszki w Agonii (Sant'Agnese in Agone). 

Bazylika Sant'Agnese in Agone, Rzym

Relikwiarz z czaszką św. Agnieszki
Bazylika Sant'Agnese in Agone, Rzym

Bazylika Sant'Agnese fuori le mura, Rzym

Grób św. Agnieszki
Bazylika Sant'Agnese fuori le mura, Rzym

Przedstawiana z barankiem, jej imię bowiem nawiązuje do łacińskiego agnus czyli baranek, będący symbolem czystości i niewinności. Pochodzi od greckiego hagne, co oznacza: czysta, dziewicza, święta.

Św. Agnieszka dyskutuje z Żydami.
Alegoria pewności oraz stałości wiary i nauki o niej.
Graduał z opactwa Notre Dame w Fontevrault, XII w.

Patronka:
Czystości, dziewic, narzeczonych, Dzieci Maryi, ogrodników.

Ikonografia:
Przedstawiana jako młoda dziewczyna albo dziewczynka z barankiem
w ramionach lub u stóp. Jej atrybutami są: palma, miecz.

Poświęcenie owieczek w dniu św. Agnieszki
Bazylika Sant'Agnese fuori le mura, Rzym

Varia:
Każdego roku w dniu św. Agnieszki w rzymskim kościele pod jej wezwaniem poświęca się dwie owieczki, z których wełny tkane są paliusze. Owieczki pochodzą z hodowli należącej do cystersów (wcześniej do trapistów) z rzymskiego opactwa Tre Fontane, na którego terenie znajduje się kościół
p.w. św. Agnieszki. Jedną owieczkę przyozdabia się czerwonymi różami jako symbolem męczeństwa i napisem S.A.M. (Św. Agnieszka Męczenniczka), a drugą - białymi różami jako symbolem dziewictwa i napisem S.A.V. (Św. Agnieszka Dziewica). Po poświęceniu przez papieża owieczki są przekazywane siostrom benedyktynkom z klasztoru św. Cecylii na Trastevere, gdzie są strzyżone, a z ich wełny siostry tkają paliusze, które papież w dzień Apostołów Piotra i Pawła nakłada na ramiona nowo mianowanym metropolitom, na znak ich jurysdykcji i symbolu Dobrego Pasterza niosącego na ramionach owieczkę.


  

Masip Vincent, 1540r.
Museo del Prado, Madryt
Fra Angelico, fragm., 1434-35
Luwr, Paryż
Johann von Schraudolph, 1842r.
Nowa Pinakoteka, Monachium

Psałterz cysterski w XIII w. 


Niektóre martyrologia pod dniem 21 stycznia wymieniają jeszcze dwie święte o tym imieniu, o których niewiele wiadomo : św. Agnieszka z Admont i św. Agnieszka z Monzady.
.