12 lipca 2010

Św. Jan Gwalbert OSB

.
Święty mnich i wyznawca (985-1073).


Urodził się w 985 roku w rodzinie florenckiego patrycjusza Gwalberta Visdomini na zamku Poggio Petroio w Tavarnelle Val di Pesa.

Edward Burne-Jones, 1863r.
Museum and Art Gallery w Birmingham,

Otrzymał bardzo staranne wykształcenie, rodzice wyznaczyli mu karierę wojskową. Gdy jego brat Hugon został zabity, zgodnie z obyczajem św. Jan został zobowiązany do pomszczenia jego śmierci i zabicia mordercy. W Wielki Piątek, w wąskiej florenckiej uliczce, spotkał zabójcę Hugona i już miał go zabić, gdy ten padł przed nim na kolana, błagając o łaskę, przez wzgląd na Mękę Pańską. Tknięty litością Święty rzucił szpadę, wybaczając nieprzyjacielowi rodziny.

Bazylika p.w. św. Miniasza we Florencji, Toskania

Wkrótce po tym wydarzeniu św. Jan udał się do klasztoru św. Miniasza (San Miniato al Monte), gdzie przywdział benedyktyński habit. Zwalczał symonię (świętokupstwo) i nikolaizm (łamanie celibatu), czym naraził się swojemu opatowi Obertowi i biskupowi Florencji, Piotrowi Mezzarabie. Nie mogąc i nie chcąc zaakceptować tego co starał się zwalczyć,opuścił mury klasztoru i szukając możliwości prowadzenia życia pustelniczego i pełnego wyrzeczeń udał się do kamedułów w Camaldoli.

Opactwo w Vallombrosa, 1750r.

Po jakimś czasie osiadł w Vallombrosa (Valle umbrosa) i tam w miejscu zwanym Acquabella założył klasztor w 1038 roku, oparty na regule św. Benedykta.
Mnisi wiedli życie bogobojne, do zajęć gospodarskich zatrudniając tzw. konwersów. Zakon został zatwierdzony przez papieża Wiktora II w 1055 roku.

Opactwo św. Michała Archanioła w Passignano, Toskania
Śmierć św. Jana Gwalberta, Italia, XVw.

Św. Jan Gwalbert zmarł 12 lipca 1073 roku w opactwie św. Michała Archanioła (Abbazia di San Michele Archangele) w Passignano, nieopodal Tavernelle Val di Pesa
i w kościele opactwa został pochowany. Jego relikwie znajdują się w sarkofagu wykonanym przez Benedetto da Rovezzano. W 1193 roku papież Celestyn II zatwierdził kult publiczny św. Jana Gwalberta.

Kapliczka na dębie w parku otaczającym zamek w Gołuchowie, 2005r.

W Polsce relikwie św. Jana Gwalberta znajdują się w kościele p.w. św. Jana Gwalberta
i św. Tekli w Stanach, nieopodal Sandomierza, dokąd zostały sprowadzone
z opactwa w Vallombrosa w 2007 roku.

Św. Michał i św. Jan Gwalbert
Andrea del Sarto, 1528r.
Galleria degli Uffizi we Florencji, Toskania

Patron:
Leśników, ogrodników krajobrazu. Wzywany o pomoc w uwolnieniu z opętania.

Ikonografia:
Przedstawiany jako mnich, w habicie walombrozjańskim.
Jego atrybutem jest: krzyż, laska, księga, klasztor, szatan u stóp (czasami dwugłowy).

Św. Jan Gwalbert kruszy symonię i nikolazim
Agostino Veracini, 1744r.
Kościół p.w. św. Bartłomieja we Florencji, Toskania

Legenda:
Jedna z legend opowiada o tym, jak św. Jan Gwalbert przyjął do klasztoru Florentynusa, który chciał odpokutować za grzech symonii. Gdy umierał zobaczył
w rogu swej celi szatana jako węża z dwiema głowami, młodzieńca i mężczyzny
w koronie. Przerażony zaczął błagać św. Jana o pomoc w uwolnieniu się od diabła. Święty wziął duży krzyż i modląc się uderzył z całej siły w miejsce, gdzie ten stał, przeganiając go skutecznie. Florentynus już nie nękany umarł spokojnie, wzywając imienia Pana Boga.

Kaplica z relikwiami św. Jana Gwalberta
Opactwo p.w. św. Michała Archanioła w Passignano, Toskania

Varia:
Walombrozjanie (OSBVall, CVUOSB) w 1179 roku mieli 49 klasztorów. Opat do
1552 roku był wybierany dożywotnio, później na cztery lata. Strojem zakonnym był czarny wełniany habit z szerokimi rękawami i kapturem, przepasany czarnym rzemieniem oraz szeroki szkaplerz tej samej długości co habit. Generał zakonu miał prawo noszenia fioletowej piuski.

 
 Opactwo p.w. Trójcy Świętej w Vallombrosa, Toskania

W połowie XV wieku Kongregację Walombrozjańską zreformowali benedyktyni
z Monte Cassino, a na początku XVII ponowną reformę przeprowadził św. Jan Leonardi. W latach 1662-80 miało miejsce zjednoczenie z sylwestrynami (CSilv, CSilvOSB). W 1704 roku nowe konstytucje zatwierdził papież Klemens XI.
W 1808 roku wojska napoleońskie splądrowały klasztor w Vallombrosa, który stał opuszczony do 1815 roku.

Herb walombrozjanów - Disciplina et pacis

Ostatecznie został rozwiązany przez rząd włoski w 1866 roku, przeznaczając budynki opactwa na szkołę leśnictwa. Praktycznie wszystkie klasztory zostały rozwiązane na przestrzeni XVIII i XIX wieku. Obecnie klasztory walombrozjańskie znajdują się w: Vallombrosa, Pasignano, Florencji, Rzymie, Galloro i Montessoro.

Tunicela ze scenami z życia św. Jana Gwalberta, XVw.
Museo d'Arte Sacra dell'Abbazia w Vallombrosa, Toskania

Lektura:
Jakub de Voragine OP "Złota legenda" - "Żywot św. Jana Gwalberta"
.