14 stycznia 2012

Św. Feliks z Noli

Święty kapłan, wyznawca i męczennik (zm. 255r.)

Znany również pod imieniem: Feliks Męczennik.

Jego ojciec Hermias pochodził z Syrii i był legionistą rzymskim, osiedlił się w Noli. Po śmierci ojca Feliks sprzedał większość majątku, a pieniądze rozdał ubogim, sam postanowił poświęcić się służbie Panu Bogu. Został wyświęcony przez św. Maksyma z Noli, z którym przez wiele lat współpracował. Wkrótce po jego święceniach wybuchły prześladowania Kościoła za cesarza Decjusza. Biskup Maksym opuścił diecezję i schronił się w górach, oddając ciężar jej prowadzenia w ręce Feliksa, którego wkrótce uwięziono.

Głównym źródłem wiedzy o św. Feliksie są pisma św. Paulina z Noli. Według jego relacji św. Feliksa poddano w czasie aresztowania wielu torturom, aby go odwieść od wiary: bito go, a potem wleczono po ostrych muszlach i skorupach. Na wpół żywego odstawiono go do lochu wiezięnnego, aby poddać go dalszym mękom.

Św. Feliks niesie biskupa Maksyma do Noli
detal ołtarza w Marling, H.Frisch, 1671r.

Udało mu się zbiec z więzienia i pomagał ukrywać się Maksymowi. Później poganie postanowili go zabić, ale Feliks ukrywał się przez sześć miesięcy w pustej cysternie na wodę i wyszedł z niej po śmierci Decjusza. Po śmierci schorowanego Maksyma został wybrany na biskupa Noli, ale odmówił przyjęcia godności, proponując na to stanowisko Kwintusa. 

Grób św. Feliksa w krypcie bazyliki św. Feliksa w Cimitile, III w.

Zmarł 14 stycznia 260r. Pochowano go w Cimitile pod Nolą, a jego grób stał się miejscem licznych pielgrzymek. Święty papież Damazy został uzdrowiony nad jego grobem, o czym zaświadczył w poemacie napisanym na cześć świętego.

Wstawiennictwu św. Feliksa zawdzięcza nawrócenie św. Paulin z Noli, który sprzedał cały swój majątek i założył dwa klasztory: męski i żeński, w pobliżu Cimitile, gdzie znajdował się grób św. Feliksa, doprowadzając do rozkwitu jego sanktuarium. Jego relikwie otrzymały katedra w Noli, a część trafiła do Rzymu i Benewentu. Bazylika w Cimitile została zniszczona przez Wandalów w V w. Jej pozostałości odkryto w latach 1933-35.

Choć zmarł śmiercią naturalną, to zwykle wymieniany jest jako męczennik, ponieważ w czasie swego aresztowania był okrutnie torturowany za wiarę.

Kaplica w Marling, płd. Tyrol
Detal z antepedium ołtarza, XVIII w.

Patron:
Miasta Nola i opiekun zwierząt domowych. Św. Feliksa wzywa się, aby chronił przed krzywoprzysięstwem, kłamstwami, fałszywymi świadkami i chorobami oczu.

Ikonografia:
Przedstawiany w stroju diakona, w więzieniu. Przykuty łańcuchami do ściany z dzbanem u stóp. Jako młody kapłan z kiścią winogron, z aniołem uwalniającym go z łańcuchów, z pajęczyną.

Legenda:
Św. Paulin z Noli opisuje jak podczas aresztowania Feliksa uwolnił go anioł z łańcuchów, jakimi był przykuty do ściany, aby mógł pomóc biskupowi Noli Maksymowi. Feliks ukrył przed żołnierzami schorowanego biskupa Maksyma w opuszczonym domu, a pająk natychmiast zaczął prząść sieć nad wejściem, więc gdy żołnierze przechodzili obok domu w którym obaj się ukrywali, nienaruszona pajęczyna nad drzwiami przekonała ich, że dom od dawna już jest opuszczony.

Różności:
Spolszczony Feliks to Szczęsny.

Lektura:
Jakub de Voragine "Złota legenda" - "Żywot św. Feliksa"