4 maja 2010

Św. Florian z Lorch

.
Święty męczennik (250-304).

Poliptyk Griffoni
Francesco del Cossa, 1473r.
National Gallery of Art w Waszyngtonie

Urodził się w roku 250, w austriackim Enns. Jako młodzieniec został powołany do armii cesarza Dioklecjana. Był dowódcą legionu naddunajskiego w rzymskiej prowicji Noricum Ripense, a jego oddział stacjonował w Lauriacum. W czasie prześladowań chrześcijan został aresztowany wraz z czterdziestoma żołnierzami, ponieważ nie chcieli złożyć ofiary bożkom. Został przewieziony do obozu rzymskiego w Lorch, gdzie namiestnik prowincji Akwilin próbował go namówić do porzucenia wiary.

Męczeństwo św. Floriana
Albrecht Altdorfer, 1530r.
Galleria degli Uffizi we Florencji

Św. Florian, stanowczo opierając się wszelkim namowom, został wychłostany
i poddany torturom, w czasie których szarpano jego ciało żelaznymi hakami. W końcu uwiązano mu kamień młyński u szyi i utopiono w Anizie (Enns) w dniu 4 maja 304 roku.

  Klasztor w Sankt Florian

Bogobojnej wdowie Walerii objawił się św. Florian w czasie snu, wskazując miejsce, gdzie znajdowało się jego ciało strzeżone przez wielkiego orła. Nad jego grobem wybudowano w 1071 roku klasztor i kościół benedyktynów, a miejscowość wzięła od niego nazwę - Sankt Florian. Z czasem klasztor przejęli kanonicy regularni reguły
św. Augustyna, a relikwie Świętego przeniesiono do Rzymu w 1138 roku. Klasztor austriacki kilkakrotnie zabiegał o uzyskanie relikwii, ale bezskutecznie. Dopiero w 1736 roku biskup krakowski Jan Aleksander Lipski odstąpił część krakowskich relikwii klasztorowi Sankt Florian.

 Kościół p.w. Najświętszego Imienia Jezus w Milwaukee, Wisconsin

Kult św. Floriana w Polsce
Dzięki staraniom biskupa krakowskiego Gedki (Gedeona) i Kazimierza II Sprawiedliwego udało się uzyskać od papieża Lucjusza III zgodę na wysłanie relikwii św. Floriana do Krakowa. Związana z tym legenda opowiada, że papież zaprowadził biskupa Gedkę do bazyliki, gdzie przechowywano relikwie wielu świętych i z grobu św. Floriana wysunęła się kartka z napisem "Chcę do Polski".

Kościół p.w. św. Floriana w Krakowie

Relikwie w uroczystej procesji przywiózł do Polski 24 października 1184 roku legat papieski Idzi z Modeny. Po drodze konie ciągnące wóz relikwiami zatrzymały się
w podkrakowskiej wsi i nie chciały ruszyć, pomogła dopiero obietnica Kazimierza, że wybuduje w tym miejscu kościół poświęcony św. Florianowi. I tak się stało, kościół p.w. św. Floriana na Kleparzu konsekrował biskup bł. Wincenty Kadłubek.

Gdy Kazimierz Wielki w 1366 roku utworzył z Kleparza samodzielne miasto, nazwano je Florencją, od świętego patrona. Nazwę używaną przez dwa wieki wyparła
w XV wieku nazwa Kleparz (Clepardia).

W 1528 roku pożar strawił cały Kleparz, jedynie kościół p.w. św. Floriana ocalał
z płomieni. Od tego momentu zaczęto oddawać mu cześć jako wybawicielowi od ognia. Mieszkańcy Krakowa umieszczali na domach napis: "Święty Florjanie, miej ten dom w obronie, niechaj płomieniem od ognia nie chłonie!"

Brama Floriańska w Krakowie

Główną bramę wjazdową do Krakowa poświęcono św. Florianowi, na piętrze Bramy Floriańskiej znajduje się kaplica z XIX wieku.

Od XVI wieku organizowano uroczyste procesje z Katedry Wawelskiej do kościoła
p.w. św. Floriana, w których niesiono relikwiarz z głową Świętego. Na pamiątkę ugaszenia pożaru co roku w Poniedziałek Przewodni (drugi poniedziałek po Wielkanocy) odprawiano uroczystą Mszę Św. o Trójcy Przenajświętszej z wystawieniem Najświętszego Sakramentu. Podczas Mszy zapalano ogromną świecę postawioną na środku kościoła pod krucyfiksem.

Figura św. Floriana w Hamerni

W Katedrze Wawelskiej w konfesji św. Stanisława znajduje się figura św. Floriana z lat 1628-30, a w Kaplicy Zygmuntowskiej figura marmurowa, sprzed 1529 roku oraz dwa relikwiarze. Jeden w kształcie puszki, dar królowej Zofii z lat 1422-61,
z przeznaczeniem na czaszkę św. Stanisława, po 1504 roku używany do przechowywania czaszki św. Urszuli, a od XVII wieku - czaszki św. Floriana. Drugi relikwiarz na kości ręki z XVII wieku.


W zaborze austriackim na budynkach ubezpieczonych od ognia umieszczano specjalne plakietki z wizerunkiem św. Floriana.

Kościół p.w. św. Floriana w Koprzywnicy

Jednym z pierwszych kościołów p.w. św. Floriana w Polsce, oprócz kościoła w Krakowie, był kościół cystersów w Koprzywnicy, konsekrowany około 1187 roku.
Po kasacie zakonu w 1820 roku zaginęły relikwie św. Floriana. W 1995 roku kościół otrzymał fragment relikwii z Krakowa. Z Koprzywnicy kult św. Floriana dotarł do opactw cysterskich w Sulejowie, Wąchocku i Byszewie.

W Dziergowicach, w parafii p.w. św. Anny, co roku od pożaru w 1903 roku, w dzień św. Floriana odbywają się wotywne procesje pokutne.

Św. Florian na ścianie morawskiego domu


Patron:
Polski (od 1436), Górnej Austrii, Tyrolu, Bawarii, Linzu, Krakowa i Chorzowa
(od 1993), archidiecezji wiedeńskiej, diecezji katowickiej. Strażaków, kominiarzy, hutników, kowali, bednarzy, garncarzy, piwowarów, wytwórców mydła.
Wzywany w obronie przed pożarem, utonięciem i powodzią.

Kamienica w Berlinie

Ikonografia:
Przedstawiany w stroju rzymskiego legionisty lub w czasie męczeńskiej śmierci.
Jego atrybutem jest: palma, naczynie z wodą, krzyż, kamień młyński, orzeł, płonący budynek.

 Figura św. Floriana w Kecskemet, Węgry

Impresje muzyczne:
Alfred Hochedlinger "Missa sancti Floriani"
Thomas Daniel Schlee "Canticum sancti Floriani" (2004)

Katedra p.w. NMP i św. Korbiniana we Fryzyndze, Niemcy

Przysłowia:
Deszcz w św. Floriana, skrzynka grochem (groszem) napchana.
Kiedy poleje na św. Floriana, potrwa jeszcze jakiś czas pogoda zakichana.

 .