21 marca 2011

Św. Enda z Aranów

.
Święty opat (zm. ok. 530).

Znany również jako: Eanna, Einne, Endeus.


Był synem króla Conala Derg z Oriel, po jego śmierci objął tron i wyruszył na wojnę. Wracając, zatrzymał się w klasztorze swojej siostry, Fanchei, która wskazała mu, że powinien swe życie poświęcić Bogu. Do kapłaństwa przygotowywał się ze św. Ninianem w Galloway.

Po złożeniu ślubów zakonnych i przyjęciu święceń kapłańskich powrócił do Irlandii. Od Oengusa, króla Cashel otrzymał wyspy Aran, które podzielił na dziesięć części, na każdej z nich powstał mały klasztor, na wzór góry Atos. Na największej wyspie stał kościół św. Endy, a gdy stawał przed ołtarzem, bił dzwon, dając znak innym kapłanom.

Św. Enda był duchowym nauczycielem wielu świętych: św. Kolumbana z Iony, św. Finniana, św. Brendana i św. Kierana. Ten ostatni został później przyjacielem świętego opata, który przekonał go do założenia klasztoru w Clonmacnoise.

Pozostałości po klasztorze św. Endy, Inishmore, Arany

Zmarł około roku 530 w swojej celi. Pochowano go w Tighlagheany na Inishmore.

Pięć wieków później wyspy najechali Duńczycy, niszcząc budynki klasztorne. Po odbudowie przetrwały do XVII wieku, do czasy gdy zniszczyli je Anglicy. W 1652 roku z kamieni z kościoła św. Endy wybudowali zamek Arkyne.

Ikonografia:
Przedstawiany jako opat. Jego atrybutem jest: pastorał, księga, krzyż, klasztor.

Varia:
Założone w 1936 roku linie lotnicze Aer Lingus po II wojnie światowej nadały swoim wszystkim samolotom imiona irlandzkich świętych. Jeden z airbusów nosi imię św. Endy.
.

17 marca 2011

Św. Patryk z Irlandii

.
Święty biskup i wyznawca (ok.385-493).

Znany również jako: Patrycjusz (pol. Patrycy), Patryk z Armagh, Apostoł Irlandii, Maewyn Succat.


Patrycjusz Magonus Sucatus urodził się w Szkocji, około roku 385, w rodzinie dekuriona rzymskiego Kalpurniusza z Bretanii i Konkwessy z Galii. Jego dziadek był księdzem.

Gdy św. Patryk miał 16 lat został porwany przez korsarzy i wywieziony do Irlandii, gdzie sprzedano go naczelnikowi Milchonowi z Daladrii. Pasąc owce, pobożny chłopiec całymi dniami modlił się. Minęło sześć lat, pod koniec których miał widzenie, że powinien się przygotowywać do poważnej misji. Postanowił uciec z niewoli, idąc pieszo 200 mil w stronę wybrzeża, żeby dotrzeć do domu. Znalazłszy się w porcie poprosił marynarzy płynących do Szkocji o zabranie go, ale spotkał się z niegrzeczną odmową. Zaczął się gorąco modlić i wtedy ci sami marynarze, którzy wcześniej nie chcieli słyszeć o zabraniu go na pokład, sami przyszli po niego, żeby go zabrać ze sobą.


Po powrocie do domu rodzinnego cały czas nie daje mu spokoju myśl o Irlandczykach żyjących w mrokach pogaństwa. Wyrusza więc do Galii, aby tam uzupełnić braki duchownego wykształcenia - najpierw w opactwie Marmoutier, a następnie u św. Germana w Auxerre, z którego rąk otrzymał święcenia kapłańskie, około roku 417. Na terenie Galii św. Patryk przebywał ponad dwadzieścia lat, biorąc udział ze swoim nauczycielem m.in. w misji ewangelizacyjnej w Brytanii. Po zakończeniu nauki i formacji kapłańskiej udał się do Rzymu, gdzie otrzymał tytuł kanonika kościoła laterańskiego i całkowicie poświęcił się studiowaniu Pisma Świętego.

Giovanni Battista Tiepolo, XVIIIw.

Papież Celestyn I postanowił wysłać św. Patryka z misją ewangelizacyjną do Irlandii i udzielił sakry biskupiej w 432 roku. Dwa lata później Święty dociera do kraju swojej młodzieńczej niewoli, przemierzając go wzdłuż i wszerz. Niezmordowana gorliwość, którą Pan Bóg potwierdził licznymi cudami, pokora i roztropność jednały mu serca ludzi, pomimo zawziętego oporu pogańskich książąt i druidów.

 Katedra pw. Narodzin NMP w Mediolanie, Lombardia

Obdarzony porywającą wymową pociąga tysiące do Chrztu, a oddawszy się pracy misyjnej z całym poświęceniem, prowadzi ją z takim powodzeniem, że wkrótce cała wyspa pokrywa się kościołami i klasztorami. Święty założył również kilka biskupstw, starając się jednocześnie gorliwie o wychowanie duchowieństwa.

W 444 roku utworzył stolicę arcybiskupią w Armagh, która w krótkim czasie stała się centrum kościelnej administracji i edukacji.  Dbał o naukę łaciny i nieustannie dążył do jak najbliższych związków ze Stolicą Apostolską.

 Katedra pw. Światłość Chrystusa w Oakland, Kalifornia

W czasie trzydziestu lat, jakie spędził w Irlandii, zaszczepił wiarę w takim stopniu doskonałości, że wyspę zaczęto nazywać "Wyspą Świętych".

Pod koniec swego życia odbył czterdziestodniowe rekolekcje na Cruachan Aigli w Mayo. Zmarł w 493 roku, najprawdopodobniej w Downpatrick, tam gdzie zbudował swój pierwszy kościół. Został pochowany obok św. Brygidy i św. Kolumbana. Relikwie św. Patryka przechowywano w opactwie Glastonbury.

Miejsce pierwotnego pochówku św. Patryka
Cmentarz przy katedrze pw. Trójcy Przenajświętszej w Downpatrick, Płn. Irlandia

Jak wielką czcią św. Patryk cieszy się w Irlandii świadczy pozdrowienie "Niech Cię błogosławi Pan Bóg, Maryja i św. Patryk" (May God, Mary and St Patrick bless you). Istnieje legenda, która mówi, że pokój Chrystusowy zapanuje na ziemi, gdy spotkają się palma i koniczyna (za pomocą której Święty tłumaczył dogmat o Trójcy Świętej), czyli gdy wspomnienie św. Patryka wypadnie w Niedzielę Męki Pańskiej.

Uroczysta Msza św. w dzień św. Patryka, 1941r.
Kościół pw. św. Patryka w Chicago, Illinois

W Irlandii dzień św. Patryka (La Fheile Padraig) był obchodzony uroczyście już w IX wieku, imię Świętego wpisano do Martyrologium Rzymskiego na początku XVII wieku. W 1903 roku stał się oficjalnym świętem narodowym, a pierwsza parada odbyła się w 1931 roku.

 Katedra pw. św. Patryka w Nowym Jorku w 1913 roku...
 ... i w 2009 roku.

Patron:
Irlandii, Nigerii, Montserrat. Archidiecezji nowojorskiej, bostońskiej, Ottawy, Armagh, Cape Town, Adelajdy i Melbourne. Inżynierów, kowali, fryzjerów i perukarzy; lękających się węży i w przypadku ukąszenia przez nie. Opiekun wiosennych siewów i zwierząt domowych oraz dusz w czyśćcu cierpiących.

Ikonografia:
Przedstawiany w stroju biskupa, często przy chrzcielnicy lub z wężami u stóp. Jego atrybutem jest: mitra, pastorał, krzyż, księga, chrzcielnica, węże, harfa, koniczyna.

Św. Patryk przed czyśćcem
"Złota legenda" bł. Jakuba de Voragine, XVw.

Legenda:
Jedna z legend mówi, że św. Patryk w grocie nad brzegiem jeziora Longh Derg (Czerwone Jezioro), którego wody miały kolor purpurowy, bo zabarwiła je krew smoka, którego pokonał; miał wizję czyśćca.

 Kościół pw. św. Agnieszki w Londynie

Inna z kolei opowiada o chrzcie króla Munsteru, Aengusa, który po tym jak wysłuchał nauk św. Patryka, zapragnął gorąco przyjąć Chrzest św. Święty, żeby móc ochrzcić króla, musiał mieć wolne ręce, więc wbił obok siebie ostro zakończony pastorał, nie patrząc w to miejsce. Niestety była to stopa nieszczęsnego Aengusa, który nie wydawszy z siebie najmniejszego jęku, tylko mocno pobladł. Św. Patryk ochrzcił go, a po skończonej ceremonii, chcąc wyjąć swój pastorał z ziemi, przerażony spostrzegł ranę w nodze nowo ochrzczonego.Zdumiony zapytał dlaczego ten nic nie powiedział, nie krzyknął. Na to król powiedział, że był przekonany, iż jest to częścią ceremonii Chrztu. Dodał, że skoro Chrystus tak cierpiał za niego i jego grzechy, przelewając swą krew na krzyżu, to on tym bardziej się cieszy mogąc choć trochę w cierpieniu zbliżyć się do Niego.


Lektura:
bł. Jakub de Voragine "Złota legenda" - "Żywot św. Patryka"
.

16 marca 2011

Św. Julian z Lescar

.
Święty biskup i wyznawca (zm. 400).

Św. Julian wskrzeszający zmarłego i uzdrawiający chorych.
"Speculum historiale" Wincenty de Beauvais, XVw.

Był diakonem w Trewirze, tam też miejscowy biskup Leoncjusz konsekrował św. Juliana na biskupa i wysłał go z misją ewangelizacyjną na tereny południowej Galii, gdzie szerzyło się bałwochwalstwo. Po przybyciu na miejsce, św. Julian założył swoją siedzibę w Lascura (Lescar), w prowincji Benearum (Bearn).

Zapinka ze św. Julianem, XIVw.

Zasłynął szeroko nie tylko dzięki niezwykłej pobożności i pokorze, ale również tym, że z Bożej mocy dane mu było czynić cuda.

Zmarł 16 marca 400 roku, został pochowany w Lescar.

Kościół pw. św. Juliana w Lescar, Akwitania

Bollandyści (hagiografowie kontynuujący dzieło jezuity, o. Jana Bollanda, który zmarł w 1665 roku) jako datę wspomnienia św. Juliana z Lescar podają również 21 sierpnia.

Kościół pw. św. Juliana z Lescar w Mouches, Midi-Pyrenees

Ikonografia:
Przedstawiany w szatach biskupich. Jego atrybutem jest: mitra, pastorał.

Patron:
Lescar, niepełnosprawnych i chorych.
.

Św. Julian z Tarsu

.
Święty męczennik (zm. ok. 305).

Znany również jako: Julian z Anazarbus, Julian z Cylicji.

Urodził się w Anazarbus w Cylicji, w rodzinie pogańskiego senatora i chrześcijanki. Gdy wybuchły prześladowania za cesarza Dioklecjana, namiestnik Marcjan pojmał młodzieńca i torturami próbował odwieść go od prawdziwej wiary. Św. Julian nie poddawał się ani namowom, ani męczarniom, więc urzędnik kazał go włóczyć za wielbłądem po ulicach miast prowincji, przez prawie rok. W końcu widząc, że nic nie wskóra, nakazał, aby św. Juliana w worku wypełnionym kamieniami, z wężami i skorpionami w środku, wrzucono do morza.


Jego ciało wyłowili chrześcijanie u brzegów Aleksandrii i tam je pochowali. Później doczesne szczątki Świętego złożono w kościele w Antiochii.

Św. Jan Chryzostom poświęcił św. Julianowi jedną ze swych Homilii.

Św. Julian z Tarsu bywa czasami mylony ze św. Julianem z Antiochii, który również był męczennikiem za namiestnika Marcjana.

Ikonografia:
Przedstawiany jako młodzieniec, często w chwili śmierci, z czterema aniołami na trumnie. Jego atrybutem jest: palma.
.

15 marca 2011

Św. Matrona z Barcelony

.
Święta dziewica i męczenniczka (zm. ok. 300).

Znana również jako: Madrona (z hebr.), Matrona z Salonik.


Urodziła się pod koniec III wieku w rzymskiej kolonii Barcino (Barcelona), wcześnie osierocona została przygarnięta przez ludzi z pobliskiej gminy chrześcijańskiej. Jej wuj, zaniepokojony tym, że św. Matrona ulega "przesądom w Chrystusa", zabrał ją ze sobą do Salonik. Wkrótce wybuchły prześladowania za panowania cesarza Dioklecjana i dziewczyna, która nie chciała wyrzec się wiary, została skazana na śmierć.

Doczesne szczątki św. Matrony zniknęły z Salonik w 720 roku, pojawiły się w Barcelonie ponad wiek później, w 892, w cudownych okolicznościach. Pierwotnie jej relikwie chciano złożyć w Marsylii, ale gdy statek miał zawinąć do portu, rozpętał się sztorm, a wiatry skierowały statek w stronę rodzinnego miasta Świętej. Odczytano to jako znak i przeniesiono relikwie do kaplicy na wzgórzu Montjuic (Żydowskie Wzgórze).

Św. Matrona (po lewej) i św. Eulalia
retabulum ołtarzowe

Pierwsza pisemna wzmianka o kaplicy poświęconej św. Matronie pochodzi z 1403 roku. Wkrótce powstał przy niej kościół i klasztor, z którego wyruszały procesje z relikwiami Świętej, mające uchronić miasto i jego mieszkańców przed wojnami, zarazą i innymi nieszczęściami. Relikwie wnoszono do katedry, gdzie złożone były relikwie św. Eulalii, również młodziutkiej męczenniczki za wiarę. Ostatnia procesja miała miejsce w 1651 roku.

 Kościółek pw. św. Matrony w Barcelonie
(obecnie miejsce chrztów i ślubów, dla wiernych dostępny jedynie 15 marca)

Na początku XVIII wieku klasztor i kościół zniszczono w czasie wojny, a relikwie tymczasowo przeniesiono do katedry. Rozpoczęto budowę nowego klasztoru kapucynów pod wezwaniem św. Matrony w centrum miasta, do którego przeniesiono relikwie patronki. Klasztor mocno ucierpiał w czasie wojen napoleońskich, całkowicie zniszczony został w 1853 roku. Relikwie przeniesiono kolejny raz, tym razem do kościoła pw. św. Michała. Gdy w czasie przebudowy budynek zniszczono, św. Matrona trafiła do maleńkiego kościoła na Montjuic, jej poświęconemu.

 Kościół pw. św. Matrony w Barcelonie, fot. 1959r.

Jej kult początkowo równie żywy jak kult św. Eulalii, osłabł na przestrzeni wieków.

Patronka:
Barcelony, żeglarzy.

Ikonografia:
Przedstawiana jako młoda dziewczyna, często razem ze św. Eulalią. Jej atrybutem jest: palma, lilia, statek.

Brama św. Matrony w Barcelonie
Pozostałości murów miejskich z II poł. XIVw.

Varia:
Dnia 15 marca przypada również wspomnienie św. Matrony z Kapui, dziewicy i mniszki.
.