Św. Ryszard Gwyn

Święty męczennik (1537-1584).

Znany również jako: Ryszard White (angielski odpowiednik jego walijskiego nazwiska).

 

Ryszard Gwyn przyszedł na świat w 1537 roku w walijskim Llanidloes, w hrabstwie Montgomery, w starej, lecz niezbyt majętnej rodzinie. Studiował na uniwersytecie w Oksfordzie, ale nie udało mu się ukończyć studiów, ponieważ był katolikiem, a dla takich jak on powoli zamykały się  wszelkie drogi kariery. Dzięki znajomości z Jerzym Bullochem (Bullockiem), mistrzem katolickiego Kolegium św. Jana w Cambridge, Ryszardowi udało się tam kontynuować studia. Niestety po objęciu władzy przez Elżbietę I w 1588 rozpoczęły się prześladowania katolików.

Nieodrodna córka Henryka VIII Tudora dbała bardzo o to, aby jej poddani przestrzegali Aktu Supremacji z 1534 roku i uznawali w niej głowę Kościoła w Anglii. Miały jej w tym pomóc tzw. prawa karne (penal laws), które uczyniły z katolików ludzi drugiej kategorii. W 1559 roku ogłoszono Statuty o supremacji i jedności, które wierność Stolicy Apostolskiej uznawały za zdradę stanu, karaną konfiskatą mienia i śmiercią przez powieszenie, otwarcie wnętrzności i poćwiartowanie. Jednocześnie wprowadzono konieczność posiadania zgody na wyjazd z kraju. W 1581 roku zaostrzono przepisy wymierzone w katolików Aktem o utrzymaniu w posłuszeństwie poddanych Jej Królewskiej Mości. Kara śmierci groziła za nawracanie i konwertowanie na katolicyzm, a udział we Mszy św. obłożoną wysoką grzywną i więzieniem. Jednocześnie nałożono na poddanych Elżbiety obowiązek w anglikańskich nabożeństwach.

 

Jerzy Bulloch, który nie ukrywał swojej wiary i poglądów, został zmuszony do rezygnacji z pełnionych w Kolegium funkcji. Usunięcie protektora pociągnęło za sobą wydalenie z uczelni również i Ryszarda. Widząc, że nie ma gdzie kontynuować nauki, udał się do Douai, gdzie przebywał przez jakiś czas.

Gdy w 1562 roku wrócił do Walii i podjął pracę nauczyciela w Overton. Tutaj poznał swoją żonę Katarzynę (mieli szóstkę dzieci, troje zmarło w dzieciństwie). Krótko po ślubie Ryszard musiał porzucić dotychczasowe zajęcie, ponieważ zaciążyło nad nim podejrzenie o "sprzyjanie papieżowi". Udali się więc do Maelor, potem do Wrexham. Częsta zmiana miejsca pobytu i pracy pomagała Gwynom-katolikom unikać więzienia i wysokiej grzywny.

 Katedra MB Bolesnej we Wrexham

W 1579 roku wikary z Wrexham aresztował  Ryszarda i wydał w ręce władz.  Gwyn trafił do więzienia w Ruthin, skąd udało mu się zbiec. Niestety po roku ponownie go pojmano i uwięziono we Wrexham, gdzie obiecując wolność, próbowano skłonić do apostazji. I kolejny raz udało mu się uciec. Ponownie zatrzymano go w maju 1581 roku. Trwającego uparcie w swych "papistowskich przesądach" Ryszarda zawleczono skutego do anglikańskiego kościoła, próbując siłą nakłonić go do złożenia przysięgi supremacyjnej. Za „awantury” w kościele nałożono na niego dodatkową grzywnę. Gdy to nie odniosło skutku, odesłano go do więzienia w Bewdley, a potem do Bridgenorth, na tortury, które miały go złamać i zachwiać jego pewność w wierze.

W październiku 1584 roku odesłano Gwyna z powrotem do Wrexham i postawiono przed sądem, wraz z Janem Hughesem i Robertem Morrisem. Już drugiego dnia, po kolejnej odmowie złożenia przysięgi na wierność królowej Elżbiecie jako głowie Kościoła, sędzia sir Jerzy Bromley skazał ich na karę śmierci za zdradę stanu. Karę wykonano na rynku Beast (Beast Market) we Wrexham.

Czterdziestu Męczenników Anglii i Walii

(św. Ryszard Gwyn - w kapeluszu i kryzie - stoi po lewej stronie)

Ryszarda Gwyna beatyfikował 15 grudnia 1929 roku papież Pius XI, a kanonizował papież Paweł VI 25 października 1970 roku w grupie 40 Męczenników Anglii i Walii (vide: św. Małgorzata Cliterhow, św. Ambroży Barlow, św. Ryszard Reynolds, św. Henryk Walpole, św. Augustyn Webster, św. Kutbert Mayne, św. Jan Roberts, św. JanPlessington, św. Jan Rigby).

Relikwie św. Ryszarda znajdują się w katedrze Matki Bożej Bolesnej we Wrexham oraz w kościele NMP w Llanidloes.

Patron:

Dużych rodzin, ofiar tortur i prześladowań.

Cytat:

Yn lle allor - trestyl trist; Yn lle Krist - mae bara.

(Zamiast ołtarza - nędzny stół. Zamiast Chrystusa - zwykły chleb).

Ryszard Gwyn o zreformowanej przez T.Cranmera liturgii

Varia:
Angielskie katolickie stowarzyszenie filmowe Mary's Dowry Production wydaje na DVD fabularyzowane filmy dokumentalne o świętych i męczennikach, m.in. półgodzinny film o św. Ryszardzie.