Św. Antoni Pustelnik

.

Święty opat i wyznawca (251-330).

Znany również pod imieniem: Antoni Egipski, Antoni Anachoreta, Antoni Wielki.

Św. Antoni podejmuje decyzję

"Speculum historiale" Wincenty z Beauvauis OP, XV w.

Urodził się w 251r. w Koman, nieopodal egipskiej Heraklei, w rodzinie pobożnych chrześcijan. Wcześnie zmarli mu rodzice, rozdał majątek ubogim, a sam został pustelnikiem. Wiele razy kuszony przez szatana, bohatersko przetrwał dzięki modlitwie i umartwieniom. W wieku 35 lat udał się w głąb pustyni i tam zamieszkał w jamie. Przychodzili do niego mężczyźni, którzy chcieli prowadzić bogobojne życie prowadzeni jego przykładem, wkrótce powstał tam pierwszy klasztor.

 W 311r. na krótko opuścił swoją pustelnię i udał się do Aleksandrii, zaniepokojony rosnącym wpływem bezbożnika Ariusza i prześladowaniami Maksymina. Po powrocie wycofał się na pustynię, do groty na górze Kolzim.


Cesarz Konstantyn i jego synowie bardzo go poważali, zasięgając jego rady w różnych sprawach. Widząc, że Konstantyn ulega wpływom arianizmu, pisał do niego listy upominając go i wyprowadzając z błędów.
Św. Hieronim opisuje, jak za Bożym natchnieniem spotkał na pustyni św. Pawła Pustelnika, który tam żył od 90 lat i z wielką czcią go pogrzebał.

G.G. Savoldo - Święty Antoni ze św. Pawłem Pustelnikiem, 1515r.

Gallerie dell'Accademia, Wenecja

Zmarł 17 stycznia 330r., nakazując swoim uczniom pogrzebanie swojego ciała, a nie balsamowanie na sposób egipski. Miejsce jego pochówku nie było znane, aż do 561r., kiedy zostało cudownie odnalezione. Na rozkaz cesarza Justyniana przeniesiono je do Aleksandrii, ale po zdobyciu jej przez Saracenów w 635r. ponownie zostały przeniesione - tym razem do Konstantynopola. W XIII w. francuski książę Jocelyn otrzymał relikwie św. Antoniego jako dar od cesarza Konstantynopola i zabrał je do burgundzkiego Monte-Saint-Didier w diecezji Dauphine. W styczniu 1491r. relikwie Świętego przeniesiono do kościoła parafialnego p.w. św. Juliana (Saint-Julien) w Arles, gdzie były przechowywane w szklanej trumnie. Część relikwii trafiła również do Rzymu, Kolonii i Antwerpii.

Żywot ku jego czci napisał św. Atanazy ok. 360r. Wspomina o nim również św. Hieronim.

 
Na św. Antoniego poświęcano ogień, który miał chronić przed chorobami skóry, zwłaszcza przed "ogniem św. Antoniego" czyli ergotyzmem (zatrucie sporyszem zbożowym).

Jean Bourdichon, XVI w.

z "Godzinek Anny Bretońskiej"

Patron:
Włoskiego Burgio, Castrofilippo, Agrigento, Chiaravalle, Ankony, Fivizzano, Fontainemore i Sycylii, brazylijskiego Canas, holenderskiego Mook. Zakonu antoninów, pustelników, mnichów, dzwonników, grabarzy, szpitali, plecionkarzy, szczotkarzy, rzeźników i świniopasów, oraz opiekun zwierząt domowych. Wzywany w obronie przed zarazą, zatruciem, chorobami skóry i atakami padaczki.


Ikonografia:
Przedstawiany jako pustelnik, czasami ze świnią. Jego atrybutami są: dzwonek, księga, widły.

Annibale Carracci - Kuszenie  św. Antoniego, 1597-98

National Gallery, Londyn 

Fra Angelico - Kuszenie św. Antoniego bryłą złota, 1436r.

Museum of Fine Arts, Houston

Cytat:

Przyjdą takie czasy, że ludzie będą szaleni i jeśli zobaczą kogoś przy zdrowych zmysłach, to powstaną przeciw niemu mówiąc: Jesteś szalony, bo nie jesteś do nas podobny.

Lektura:

Jakub de Voragine - "Złota legenda"
Benedyktyni Tynieccy - "Apoftegmaty Ojców Pustyni"

.