Św. Grzegorz z Nazjanzu

.

Święty biskup i Doktor Kościoła (329-390).

Urodził się w Arianzie w pobliżu Nazjanzu, w rodzinie świętych. Świętą była jego babka Nonna, brat św. Cezary, siostra św. Gorgonia. Pod okiem matki, św. Nonny był bardzo starannie wychowywany, uczył się w najsławniejszych szkołach w Cezarei, gdzie poznał św. Bazylego oraz w Alesandrii i w Atenach. W 360r. opuścił Ateny i przybył do Arianzu, gdzie prowadził życie ascetyczne i surowe. W tym też czasie św. Grzegorz występuje jako rozjemca, godząc swojego ojca - biskupa Nazjanzu, który podpisał semiariańską formułę w Rimini z wiernymi uchwałom soboru nicejskiego diecezjom, skłoniwszy go do złożenia prawowiernego wyznania wiary. Prawdopodobnie w 361r. na żądanie wiernych ojciec wyświęcił go na kapłana, później św. Grzegorz pomagał ojcu w zarządzaniu diecezją. Gdy św. Bazyli zasiadł na metropolitalnej stolicy w Cezarei utworzył wiele nowych biskupstw, wśród których była i Sasima - miasto, które oddał św. Grzegorzowi, ale ten nie objął swojego urzędu i pozostał w Nazjanzie, aby pomagać ojcu. Po jego śmierci w 374r. jeszcze rok pracował w diecezji, a potem udał się do Santuarium św. Tekli w Seleucji.

Andriej Rublow - Grzegorz z Nazjanzu (1408)

Wiele czasu poświęcił św. Grzegorz na walkę z herezją ariańską. Św. Hieronim przybył do Konstantynopola, aby wysłuchać jego kazań, zwłaszcza objaśniających Pismo Święte.

Pod naciskiem cesarza Teodozjusza i po długim wahaniu zgodził się zasiąść w Konstantynopolu w 381r. i otworzyć drugi sobór powszechny. Z żalem patrzał na knowania melecjanów, a gdy biskupi macedońscy i egipscy zakwestionowali jego wybór na biskupa Konstantynopola złożył godność i wrócił najpierw do Nazjanzu, gdzie jeszcze przez dwa lata ierował diecezją, aż do wyboru nowego biskupa (został nim przyjaciel św. Grzegorza - Eulaliusz), a potem do Arianzu, gdzie aż do śmierci żył samotnie w ascezie.

Był twórcą metodologii teologii, określając jej źródła, przedmiot, specyfikę i cechy teologa. Stworzył również słownictwo teologiczne w zakresie trynitologii. U św. Grzegorza można znaleźć pierwszą w literaturze chrześcijańskiej wzmiankę o modlitwie błagalnej do Maryi jako wzoru i opiekunki świętego dziewictwa.

Po jego śmierci w 390r. jego ciało cesarz Konstantyn II sprowadził jego ciało z Arianzu do Konstantynopola do bazyliki Św. Apostołów. Obecnie część relikwii znajduje się w klasztorze benedyktynek Santa Maria in Campo Marzio oraz w kościele św. Grzegorza w Mantui. Do 2004r. relikwie św. Grzegorza były przechowywane również w kaplicy w Bazylice św. Piotra, pod koniec 2004r. papież Jan Paweł II przekazał relikwie św. Grzegorza i św. Jana Chryzostoma patriarsze Bartłomiejowi II do Konstantynopola.

Kościół p.w. św. Mikołaja - Mala Strana, Praga

 

Patron:
Poetów i dobrych żniw.

Ikonografia:
Przedstawiany jako biskup w pontyfikalnych szatach lub biskup bizantyjski, czasami ma u stóp Lucyfera - symbol herezji. Atrybutami św. Grzegorza są: anioł, Ewangelia, paliusz.

Cytaty:
Prawda jest jedna, kłamstwo wielokształtne.

Łatwiej w sieci wodę nosić i szorować cegłę, niż wyrwać z duszy zastarzałe i zakorzenione zło.

Łatwiej oprzeć się złu w jego początkach, niż zwalczyć je gdy sił nabrało. Podobnie łatwiej trzymać kamień w garści, niż chwycić go spadającego z wielkim impetem.

Nie trzeba ci amuletów i zaklęć, z którymi razem zły duch wchodzi, przenosząc ukradkiem na siebie cześć należną Bogu, u ludzi zbyt pustych.

Jest on (zły duch) nienasycony, atakuje wszystko. Zaleca się pod płaszczykiem dobra, a kończy na złym, to jest jego sposób walki.

Dzieła:
"Pięć mów teologicznych" - o istnieniu, naturze i atrybutach Boga, o jedności trzech Boskich natur i o bóstwie Ducha Świętego.

"Listy" - zachowało się aż 245 listów, adresowanych głównie do osób bliskich i przyjaciół.

"Poematy dogmatyczne" - o Trójcy Świętej, dziele stworzenia, Opatrzności Bożej, upadku pierwszych rodziców, aniołach, cudach Pana Jezusa.

O św. Grzegorzu z Nazjanzu:
Jest człowiekiem, który pozwala nam odczuć prymat Boga, dlatego mówi również do nas, do naszego świata: Bez Boga człowiek traci swoją wielkość, bez Boga nie ma prawdziwego humanizmu. Posłuchajmy tego głosu i szukajmy również my, aby poznać oblicze Boga.
Ojciec święty Benedykt XVI na audiencji generalnej 8 sierpnia 2007r.