Św. Eleuteriusz

.

Święty papież i męczennik (zm. 189).

Następca papieża św. Sotera, został wybrany w 175 roku.
Był trzynastym papieżem (wg listy kard. Mercati z 1942).

Urodził się w Nikopolis w Epirze. Był diakonem Kościoła za papieża św. Aniceta
i św. Sotera.

Za jego pontyfikatu gwałtownie szerzyły się w Galii herezje enkratytów
(sekta gnostyczno-ascetyczna odrzucająca wino i pokarmy mięsne, uznawali małżeństwo za wymysł szatana, a podczas Mszy Św. używali wody zamiast wina, stąd nazywano ich również akwarianami) i montanistów (sekta profetyczna, zalecająca męczeństwo, odmawiająca rozgrzeszenia za ciężkie grzechy, odrzucający kościelną hierarchię), z tego powodu przybył w 177 roku do Rzymu po radę i ratunek, wówczas jeszcze kapłan, św. Ireneusz z Lyonu.

Według św. Bedy Czcigodnego i "Liber pontificalis" św. Eleuteriusz zajął się chrystianizacją Brytanii i pierwszy wysłał misjonarzy na wyspę.

Zniósł również obyczaje żydowskie dotyczące spożywania potraw, odrzucając pogląd o nieczystość pewnych pokarmów.

Zmarł w 189 roku, prawdopodobnie śmiercią męczeńską. Jego wspomnienie przypada 26 maja. Został pochowany na wzgórzu watykańskim, nieopodal św. Piotra. Po raz pierwszy wspomniany jako męczennik w roku 858. Później jego relikwie przeniesiono do kościoła św. Jana (San Giovanni della Pigna) koło Panteonu.
W 1591 roku ponownie je przeniesiono do kościoła p.w. św. Zuzanny (Santa Susanna alle Terme di Diocleziano) na Kwirynale, grób nie zachował się do naszych czasów.

Ikonografia:
Przedstawiany w stroju papieskim. Jego atrybutem jest: mitra, pastorał, paliusz, księga, klucze, palma.
.