Św. Walenty z Rzymu

.

Święty kapłan i męczennik (zm. 270r.)

Kościół p.w. NMP w High Easter, Essex

Żył za panowania cesarza Klaudiusza II w Rzymie, mimo prześladowania chrześcijan gorliwie zajmował się obowiązkami stanu, a jego świątobliwość zjednywała mu szacunek nie tylko u chrześcijan, ale i u pogan. Gdy sława jego imienia dotarła przed cesarza, ten zapragnął go poznać. Walenty pytany o wiarę wyznał, że wierzy w Jezusa Chrystusa i zganił pogańskie bałwochwalstwo. Wielkorządca Kalpurnus wtrącił go do więzienia, a sędziemu Asteriuszowi nakazał niezwłocznie wytoczyć mu proces jako chrześcijaninowi oskarżonemu o wielką zawziętość przeciw bogom cesarstwa. Sędzia postanowił sam pomówić ze św. Walentym i spróbować namówić go do odstępstwa od wiary.

 Św. Walenty chrzczący Lucyllę

Jacopo Bassano, ok. 1575r.

Museo Civico w Bassano del Grappa, Włochy

Kazał doprowadzić go przed siebie i słysząc, że Święty modli się głośno i żarliwie, wyśmiał jego wiarę w Jezusa, próbując mu udowodnić, że to nie jest wiara dla rozumnego człowieka. W końcu Asteriusz powiedział, że jego córka straciła wzrok wiele lat temu i jeśli Jezus go jej przywróci, to on wraz z całą rodziną zostanie chrześcijaninem. Walenty kazał przyprowadzić córkę sędziego przed siebie, uczynił na jej powiekach znak krzyża i modląc się prosił Jezusa o uzdrowienie dziewczyny. I dziewczyna odzyskała wzrok, a sędzia wraz z żoną upadłszy do nóg Świętemu, dziękowali i prosili, aby ich ochrzcił, co też on uczynił. Pojmany i wtrącony ponownie do więzienia, kilka razy okrutnie biczowany, został stracony i pochowany przy drodze Flamińskiej dnia 14 lutego 270 roku.

Św. Walenty z uczniami

"Żywoty świętych" z XIVw.

Jego relikwie przeniesiono do kościoła p.w. św. Praksedy w Rzymie. Czaszka Świętego znajduje się w rzymskiej bazylice Santa Maria in Cosmedin, inne relikwie w kościele karmelitów w Dublinie, w katedrze św. Szczepana we Wiedniu. Relikwie św. Walentego znajdują się również w oratorium w Birmingham, miał je otrzymać kardynał bł. John Henry Newman od papieża Piusa IX w 1847 roku.

Bartholomaus Zeitbloom, Monachium XVIIw.

Niektórzy hagiografowie uznają, że święty biskup Walenty z Terni i św. Walenty z Rzymu to jedna i ta sama osoba.

Relikwie w Polsce:
Sanktuarium św. Walentego znajduje się w Krobi, w archidiecezji poznańskiej.

Relikwie Świętego są przechowywane w bocznym ołtarzu w pocysterskim kościele p.w. Wniebowzięcia NMP w Rudach Raciborskich.

W Lublinie relikwie posiadają dwa kościoły: p.w. Nawrócenia św. Pawła i p.w. św. Mikołaja.

Relikwiarz z XVIIw., Chełmno

W kościele p.w. Wniebowzięcia NMP w Chełmnie znajdują się relikwie kości czaszki, w srebrnym relikwiarzu, wykonanym na zamówienie Jadwigi z Czarnków Działyńskiej, w dowód wdzięczności za uzdrowienie córki. W XVIII i XIX wielu relikwie św. Walentego w wigilię jego święta przenoszono w uroczystej procesji z kościoła farnego do kościoła św. Ducha. W dniu 14 lutego odprawiano kilka mszy wotywnych o św. Walentym z ucałowaniem relikwii. Na zakończenie przenoszono relikwie w procesji z powrotem do fary. Kult św. Walentego na tym terenie rozwijał się od czasów późnego średniowiecza, w kaplicy poświęconej Walentemu w Brodnicy, niedaleko Chełmna, znajdowały się relikwie. Miejsce to było nawiedzane przez liczne pielgrzymki i było świadkiem wielu cudów. Kapliczkę zburzyli Szwedzi w 1629roku, a relikwie przeniesiono do Chełmna.

Relikwiarz z poł. XVIIw.

Bazylika św. Floriana w Krakowie

W bazylice św. Floriana znajdują się relikwie z fragmentem kości ręki w ołtarzu bocznym. Relikwiarz wcześniej znajdował się w małym kościółku na Kleparzu przy leprozorium św. Walentego, ale po zniszczeniach dokonanych przez Szwedów i Rosjan, został całkowicie zburzony przez austriackiego zaborcę.

Również kościół p.w. św. Walentego i św. Michała Archanioła w dolnośląskim Urazie ma relikwie Świętego.

Kościół p.w. św. Walentego w Bieruniu Starym, XVII w.

W Bieruniu Starym jest drewniany kościółek p.w. św. Walentego. Nabożeństwo do św. Walentego na Śląsku jest znane mniej więcej od XVII wieku. Wstawiennictwu Świętego przypisuje się ocalenie miasta od zarazy w 1831 roku. Od 1787 roku w bieruńskim kościele obchodzony jest odpust ku czci św. Walentego. W okresie międzywojennym zwalniano na tę okazję dzieci ze szkół. Od 28 lutego 1961 roku kościół w Bieruniu jest w posiadaniu relikwii św. Walentego, które wierni w dniu 14 lutego mogą ucałować z czcią, idąc na kolanach wokół ołtarza. Od 2003 roku Święty został ogłoszony patronem Bierunia.

W podkarpackiej Lubczy od wielu lat czci się św. Walentego, w kościele p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Gdy kościół został zbezczeszczony i splądrowany przez arian, ksiądz spisujący historię parafii i napadu arian na polecenie kardynała Jerzego Radziwiłła przyjechał do wsi i przekonał się jak bardzo przeżyli ten najazd proboszcz i parafianie. Sprowadził więc dla nich obraz św. Walentego, patrona od utrapień. Od tamtej chwili wszystko w parafii zaczęło wracać do normy, a proboszcz wiele nocy przeleżał krzyżem przed obrazem Świętego dziękując za otrzymane łaski i błagając o następne. Gdy umierał, kazał otoczyć szczególną troską ten obraz i umieścić go w specjalnej kaplicy. W 1657 roku na wioskę najechały wojska Rakoczego i podpaliły kościół, jeden z parafian wbiegł do kościoła, aby uratować obraz. Nie mógł wysunąć go z ram, bo był za ciężki, więc wtedy w desperacji powiedział, że jak ma się spalić św. Walenty, to on też spłonie, wtedy obraz sam się wysunął z ramy. Imię Walenty zawsze cieszyło się we wsi wielkim powodzeniem. Na dziewięć dni przed świętem śpiewa się w Lubczy Godzinki ku czci św. Walentego, a 14 lutego odprawiana jest uroczysta Msza odpustowa w intencji małżeństw i narzeczonych.

Francuski mszał z XIV wieku

Patron:
Archidiecezji przemyskiej, Bierunia, Limanowej, Lubczy, podróżnych, małżeństw, narzeczonych, chorych na epilepsję i psychicznie. Wzywany w obronie przed atakami epilepsji, omdleniami, dżumą.

Ikonografia:
Przedstawiany w ornacie. Jego atrybutami są: palma, kielich, miecz, słońce, kwiaty.

Varia:
W cesarstwie rzymskim dzień 14 lutego (idy lutowe) były bardzo ważnym świętem w pogańskim kalendarzu, oddawano wtedy szczególną cześć bogini Junonie, Lupercusowi i lubieżnemu Faunowi, a także Remusowi i Romulusowi, których wilczyca miała wykarmić w jaskini zwanej Lupercalem. W czasie trwania lupercaliów imiona młodych kobiet wkładano do skrzynek, spośród których mężczyźni losowali imię tej, która zostawała ich nałożnicą aż do 14 lutego następnego roku. W III wieku po Chrystusie gnostycka sekta Walentynian próbowała kontynuować ducha lupercaliów, udzielając 14 lutego tzw. sakramentu kopulacji. Gdy w IV wieku chrześcijaństwo zyskało na znaczeniu, pogańskie święta zaczęto stopniowo zastępować chrześcijańskimi. Luperkalia utrzymały się aż do V wieku, gdy w 496 roku zniósł je papież Gelazy I, zastępując je najbliższym liturgicznym wspomnieniem  - św. Walentego.

W wielu mazowieckich wsiach obowiązywał zakaz szycia w wigilię św. Walentego, wierzono bowiem że ukłucie się igłą sprowadzało na szyjącego nieuleczalną padaczkę. 

Przysłowia:
Gdy na św. Walenty mróz chowaj sanie, szykuj wóz.
Jak Walenty nie poleje, to na wiosnę masz nadzieję.

Lektura:
Jakub de Voragine "Złota legenda" - "Żywot św. Walentego"
.