Znany również jako: Romanus, Roman Jurajski.
Agidius Ranbeck
"Calendare annuale benedictinum", Augsburg 1677r.
Przyszły święty urodził się około roku 390 w Izernore, w regionie Bugey (obecnie Rodan-Alpy). Staranne wykształcenie odebrał w klasztorze w Ainay, pod kierunkiem św. Sabina. Pobożni mnisi stali się wzorem życia dla młodzieńca, który tak jak i oni pragnął poświęcić się służbie Bożej.
W 425 roku opuścił rodzinne strony i udał się w góry Jura, gdzie żył jako pustelnik nieopodal Condat, nad brzegiem rzeki Bienne. Wiele godzin spędzał na modlitwie, pościł i poddawał się surowej pokucie.
Św. Roman i św. Lupicyn
Katedra w Saint-Claude, Jura
Kilka lat później dołączył do niego owdowiały młodszy brat, św. Lupicyn. Mimo całkowicie odmiennych charakterów połączyła ich służba Panu Bogu. Wkrótce wokół nich zaczęli gromadzić się mężczyźni, starzy i młodzi, chętni do życia według podobnych reguł jak oni.
W 444 roku św. Roman otrzymał święcenia kapłańskie z rąk św. Honorata z Arles, a już rok później bracia założyli klasztor w Condat (obecnie St-Claude). W krótkim czasie powstały kolejne domy zakonne, w Lauconne (ob. St-Lupicin) i w Baume (La Balme, później Saint-Romain-de-Roche, a obecnie Pratz). Ten ostatni był żeńskim klasztorem, w którym pierwszą ksienią została siostra św. Romana i św. Lupicyna - Yola (Iola). Mnisi żyli według reguł św. Bazylego, Pachomiusza i św. Hilarego z Arles (założyciela leryńskiego klasztoru). Kilka wieków później przyjęto regułę benedyktyńską.
Pozostałości opactwa w Romainmotier
Św. Roman zalożył również klasztor w Romainmotier, który był pierwszym klasztorem w Szwajcarii. Zniszczony praktycznie w całości przez protestantów w czasie reformacji w 1536 roku,na początku następnego roku zsekularyzowany, wbrew zdecydowanemu oporowi miejscowego biskupa. To co z niego pozostało odrestaurowano w latach 1899-1915.
Wizytując klasztor w Baume św. Roman przeczuł zbliżającą się śmierć, przyjął Sakramenty i oddał ducha w 460 roku. Pochowano go w klasztornym kościele. Część relikwii otrzymał klasztor w Condat, ale w XVI wieku zostały zniszczone w czasie pożaru.
Kaplica św. Romana w Pratz
Wzniesiona w miejscu, w którym stała bazylika w Baume
Patron:
Tonących, osób cierpiących na choroby psychiczne.
Ikonografia:
Przedstawiany jako opat, w benedyktyńskim habicie; często w towarzystwie brata, św. Lupicyna.