.
Święty opat i wyznawca (423-529).Znany również pod imieniem: Teodozy Cenobiarcha.
Urodził się w 423r. w Mogariassos w Kapadocji w pobożnej rodzinie, wcześnie rozpoczął naukę. W młodości sprawował urząd lektora, dzięki czemu stał się biegły w znajomości Pisma Świętego. Przykład Abrahama zachęcił go do opuszczenia domu i pójścia za swoim powołaniem. Udał się do Syrii, gdzie spotkał św. Szymona Słupnika, ten zobaczył w nim człowieka pobożnego i zdolnego do pociągnięcia innych swoim przykładem. Zaprosił go na słup do wspólnej modlitwy, po czym udzielił mu rady i błogosławieństwa.
Z Antiochii skierował się do Ziemi Świętej i tam nawiedził miejsca związane z Chrystusem. Czas jakiś pozostawał tam pod opieką świątobliwego pustelnika Longinusa. Eremita polecił przyjąć mu zarząd kościoła poświęconego Najświętszej Maryi Pannie, ale Teodozjusz złożył ten urząd i osiadł jako pustelnik w jaskini położonej na Pustyni Judzkiej. W krótkim czasie zaczęli się gromadzić wokół niego uczniowie, którzy zajmowali położone obok siebie jaskinie. Teodozjusz zbudował w Cathismus, niedaleko Betlejem, klasztor dla nich. Z czasem przybywało ich tak wielu, że musiał wystawić oddzielne budynki dla każdej narodowości: Palestyńczyków, Greków, Syryjczyków, Ormian. Obok wybudowali szpital, przytułek dla starców i szpital dla chorych umysłowo. W 494r. patriarcha Jerozolimy Salustiusz mianował św. Teodozjusza generałem wszystkich zakonników w Palestynie, a pustelnika Sabę przełożonym wszystkich pustelników.
W tym okresie rozprzestrzeniała się herezja monofizytów i eutychianistów. Znaleźli oni poparcie u cesarza Anastazego, który był zwolennikiem Eutychiana. Cesarz złożył z urzędu biskupa Eliasza, a na patriarchę jerozolimskiego powołał mnicha Seweryna. Teodozjusz i Saba nie chcieli tego heretyka uznać za biskupa i poddać się jego władzy, więc cesarz zagroził im swoją niełaską, przedtem jeszcze chcąc pozyskać dla monofizytów klasztory palestyńskie, próbował przekupić Teodozjusza, ale ten się stanowczo temu sprzeciwił i złoto ofiarowane przez władcę rozdał biednym. Dziewięćdziesięcioletni starzec sam obchodził wszystkie klasztory, aby przestrzec przed herezją, zachęcić do wierności wierze i postanowieniom czterech soborów. Został za to skazany na wygnanie przez cesarza w 513r., ale po jego śmierci i wstąpieniu Justyniana na tron Teodozjusz powrócił do klasztoru. Dzięki niemu i opatowi Sabie Kościół w Jerozolimie przetrwał podczas walk z monofizytami.
Zmarł mając 105 lat, w 529r. w Cathismus. Jego ciało pochowano w grocie, w której żył jako pustelnik. Grób stał się miejscem pielgrzymek i był świadkiem wielu cudów.
Klasztor przetrwał do XV w. W 1900r. przejął go od beduinów prawosławny patriarcha Jerozolimy i osadził tam mnichów.
Życie św. Teodozjusza Cenobiarchy
Anonim, XVIII w.
Patron:
Archiwistów
Ikonografia:
Przedstawiany najczęściej jako pustelnik z żelaznymi obręczami na szyi i ramionach, z workiem pieniędzy u stóp.