Św. Edeldreda z Ely

.

Święta dziewica i ksieni (636-679).

Znana również jako: Audrey, Etheldreda, Edilthride, Ediltrudis, Eteldreda.

Kolegiata p.w. Trójcy Przenajświętszej

Stratford nad Avonem, Warwickshire

Edeldreda urodziła się w 636 roku w Exning w Suffolk, jako córka króla Anny, władającego wschodnią Anglią i jego żony Saewary. Anna był potomkiem potężnego rodu Uffingas, który miał się wywodzić od Odyna, a gdy się nawrócił zrobił wiele dobrego dla chrześcijaństwa w swoim kraju, a czwórka jego dzieci - Seksburga, Etelburga, Edeldreda i syn Jurmin - została świętymi.

 Kościół w Wisbech

Została wychowana starannie, wzrastając w wierze. Chciała zostać zakonnicą, jak jej siostry, ale rodzice mieli wobec niej inne plany. W 652 roku wydano ją za mąż za Tondberta, króla Anglosaksonów. Szanując jej wolę i powołanie Tondbert zgodził się na zachowanie przez nią czystości. Trzy lata później zginął jej ojciec, zabity przez pogańskiego króla Mercji, a krótko po nim zmarł jej mąż. Święta usunęła się do swojego majątku w Ely, postanawiając spędzić tam na modlitwie resztę swoich dni.

Św. Edeldreda ofiaruje św. Kutbertowi manipularz

Kościół p.w. św. Kutberta w Carlisle, Kumbria

Jednak w roku 660 poślubiła Egfryda, drugiego syna króla Oswiu, aby zabezpieczyć sojusz z potężnym królem Nortumbrii. Gdy jej mąż osiągnął wiek dwudziestu czterech lat został królem Nortumbrii. Edelreda wiele czasu poświęcała na spotkania z duchownymi, wśród nich był św. Kutbert, młody przeor Lindisfarne, dla jego klasztoru przeznaczała wiele cennych darów. Wśród nich były stuła i manipularz własnoręcznie przez nią wyhaftowane. Również św. Wilfryd z Yorku był jej przyjacielem i doradcą, on sam otrzymał od niej ziemie w Hexham, aby wybudował na niej wspaniały kościół.

 "Ilustrowane żywoty świętych", 1878r., Benzinger Brothers

W międzyczasie Egfryd darząc swą piękną żonę miłością, nie chciał dłużej wyrażać zgody na to, aby żyła w swoim majątku jak zakonnica. Starał się przekonać ją do zmiany zdania, poprosił nawet św. Wilfryda o pomoc, ale Edeldreda bojąc się tego, że król cofnie daną jej obietnicę na życie w czystości, uciekła do benedyktyńskiego opactwa w Coldingham, gdzie przełożoną była jej ciotka św. Ebba Starsza. Widząc, że Egfryd postanowił zabrać stamtąd swoją żonę, za jej zgodą lub bez niej, doradziła jej ucieczkę w przebraniu żebraka, co też Edeldreda uczyniła. Wbrew radom nie schroniła się u siostry św. Ebby, św. Hildy z Whitby, lecz powróciła do swojej posiadłości w Ely. Już pierwszego dnia dogoniła ją pogoń wysłana przez męża, schroniła się na cyplu Colbert's Head, gdzie nadchodzący przypływ dał jej ochronę przed ścigającymi, otaczając ją ze wszystkich stron wodą. Egfryd postanowił zaczekać, wiedząc że po kilku godzinach woda opadanie. Lecz ku zdumieniu wszystkich woda utrzymywała się przez siedem dni. Odczytano to jako znak od Pana Boga i król postanowił powrócić do domu bez żony.

 Kościół p.w. św. Edeldredy w Hatfield, Hertfordshire

Po wielu dniach pieszej wędrówki w upale św. Edeldreda dotarła do Ely. Tutaj, w 673 roku, wybudowała duży klasztor - osobny dla mężczyzn i kobiet. Św. Wilfryd nałożył jej welon ksieni oraz przyjął śluby od pierwszych zakonnic. Uzyskał od papieża specjalne przywileje dla opactwa. Wielka pobożność przyciągała do Ely chętnych do służenia Panu Bogu, do klasztoru przybyła również siostra Świętej, św. Seksburga, królowa Kentu, pozostawiając założone przez siebie opactwo w Minster-in-Sheppey w rękach swej córki, św. Hermenegildy.

 
Jako ksieni wiodła bardzo surowy tryb życia. Z wyjątkiem Wielkanocy, Zesłania Ducha Świętego i Objawienia, myła się tylko w zimnej wodzie. Spożywała jeden skromny posiłek dziennie. Wiele godzin spędzała na modlitwie, często czuwając w kościele od północy aż do świtania.

Katedra w Ely, Cambridgeshire

Zmarła 23 czerwca 679 roku, na powikłania jakie wywołał ogromny guz na szyi, pochowano ją w Ely. Jej następczynią została św. Seksburga, która w 696 roku w czasie przenoszenia doczesnych szczątków św. Edeldredy do sarkofagu z białego marmuru, odkryła nienaruszone ciało, cudownie odmłodzone, z zagojoną raną po cięciu na gardle. Przy jej grobie miały miejsce liczne uzdrowienia, przybywały niezliczone pielgrzymki, a klasztor przeżywał swój rozkwit. W 870 roku opactwo zostało zniszczone w czasie duńskiego najazdu, odbudowano je sto lat później.

W 1109 roku wybudowano w Ely katedrę w której złożono relikwie Świętej. W roku 1539, w czasie likwidacji klasztorów przez Henryka VIII, sanktuarium św. Edeldredy zostało zniszczone (tablica upamiętnia miejsce w którym stał sarkofag), tak samo jak posągi i witraże, a relikwie przeniesiono do kościoła p.w. św. Edeldredy w Londynie. Katedra w Ely została w 1541 roku zawłaszczona przez protestantów. W 1811 roku w pobliżu Arundel odnaleziono relikwię ręki Świętej, przechowywano ją w katolickim kościele, pod jej wezwaniem, w Ely.

Św. Beda Czcigodny napisał na cześć św. Edeldredy długi hymn, a Maria Francuska (Marie de France) poemat starofrancuski  "La vie seinte Audree".

Katedra w Ripon, Yorkshire

Patronka:
Uniwersytetu Cambridge i wdów. Wzywana w obronie przed dolegliwościami
i chorobami gardła i szyi.

Ikonografia:
Przedstawiana jako ksieni lub królowa. Jej atrybutem jest: pastorał, korona, księga.

Varia:
Katedra w Ely jest najdłuższą gotycką katedrą w Europie.
.