.
Święty kapłan i męczennik (zm. 406).
Obraz ołtarzowy z Tyrolu, 1500-25
National Gallery of Art w Waszyngtonie
Pochodził z Grecji, był kapłanem i misjonarzem. Współpracował ze św. Ursusem, a gdy obaj zostali wygnani za wiarę przez króla Wandalów Henryka, udali się do Neapolu. Zostali wysłani do Galii i Niemiec przez św. Ambrożego z Mediolanu, aby ewangelizować pogan, św. Ursus został zabity przez pogan w drodze. W Moguncji (Mainz, rzym. Mogontiacum) św. Alban pomógł odzyskać biskupstwo biskupowi Aureusowi.
Klasztor p.w. św. Albana w Diessen nad Ammersee, Bawaria
Święty zasłynął jako znakomity kaznodzieja, przyczyniając się do konwersji wielu pogan. Zwalczał herezję ariańską. Gdy w 406 roku Wandalowie przekroczyli Ren, Aureus został zabity, a św. Albanowi ścięto głowę podczas modlitwy, w Hanum.
Widok Moguncji z południowo-wschodniej strony
Po lewej stronie opactwo św. Albana (wieża i chór)
Wenzel Hollar, 1631r.
Legenda mówi, że Święty niósł swoją głowę w rękach do miejsca w którym chciał, aby go pochowano. Nad jego grobem wzniesiono kościół. Później powstało w tym miejscu duże opactwo benedyktyńskie p.w. św. Albana. Karol Wielki odnowił je w 806 roku, zniszczony doszczętnie w 1552, nigdy nie został odbudowany.
Patron:
Osób chorych na padaczkę, przepuklinę i kamicę żółciową. Wzywany w obronie przed atakiem padaczki, bólami głowy i gardła.
Ikonografia:
Przedstawiany w czasie męczeńskiej śmierci lub z głową w dłoniach. Jego atrybutem jest: palma, krzyż, miecz.
Varia:
W skryptorium opactwa św. Albana powstał pierwszy rytuał koronacyjny, ułożony przy okazji koronacji Ottona I w 962 roku. Został zapisany w pontyfikale rzymsko-germańskim, stając się wzorem dla wielu późniejszych koronacji cesarskich
i królewskich.
Z tego pontyfikału i z pontyfikału Duranda (1298) pochodziła formuła błogosławieństwa szat liturgicznych. Modlitwa ta z pewnymi zmianami weszła do Pontyfikału Rzymskiego (Pontificale Romanum) i Rytuału (Rituale Romanum), po reformie trydenckiej.
.