3 stycznia 2011

Św. Genowefa z Paryża

.
Święta dziewica (422-500).

Urodziła się w Nanterre, niedaleko Paryża. Co do jej pochodzenia źródła podają różne wersje - że pochodziła z rycerskiego rodu, a to że była prostą pasterką.  Gdy miała siedem lat do jej rodzinnej wioski przybył św. German z Auxerre, który pielgrzymował razem ze św. Lupusem z Troyes do Brytanii, aby tam zwalczać herezje pelagiańskie. Poradził on Genowefie, aby swoje życie poświęciła Bogu.

Elisabeth Louise Vigee Le Brun - Św. Genowefa (1831)
Muzeum w Louvecienne

W wieku 15 lat, po śmierci rodziców, przeniosła się do Paryża i zamieszkała ze swoją babcią, gdzie z rąk miejscowego biskupa otrzymała welon dziewicy poświęconej Bogu.
Namówiła mieszańców miasta, aby wznieśli kościół dla upamiętnienia św. Dionizjusza (Denisa), biskupa i patrona Paryża.

Podczas najazdu Atylli w 451r. zatrzymała mieszkańców w mieście zalecając im modlitwę i post, przepowiadając że nic złego im się nie stanie. Uratowała miasto od głodu, jaki mu zagrażał, gdy oblegali je Frankowie. Prowadziła działalność dobroczynną nie tylko w Paryżu, ale i w Tours, Meaux i Orleanie, a wieści o jej dobroci szybko się rozprzestrzeniały.
Mimo tego wycierpiała wiele zniewag i prześladowań, skończyły się one dopiero gdy św. German wysłał jej pobłogosławiony chleb w dowód uznania jej działalności i na znak szacunku dla niej.

Na jej prośbę Klodwig wybudował na wzgórzu kościół poświęcony św. Piotrowi i św. Pawłowi. Górę zaczęto nazywać górą św. Genowefy.

Kościół św. Stefana (St. Etienne-du-Monde) w Paryżu
 
Gdy zmarła jej relikwie początkowo były przechowywane w kościele wybudowanym na jej prośbę, a który zaczęto z czasem nazywać kościołem św. Genowefy. Największy cud za jej wstawiennictwem odnotowano gdy w mieście wybuchła epidemia ergotyzmu (niebezpiecznej choroby wywoływanej przez spożywanie mąki zarażonej grzybami buławinki czerwonej i zawierającej sporysz) i szkatułę z kośćmi Genowefy przeniesiono w uroczystej procesji do katedry. Kiedy papież Innocenty II odwiedził Paryż w następnym roku, zalecił organizację corocznych festynów mających upamiętnić to wydarzenie.

Św. Genowefa - obraz z XIX w.

Po wydobyciu relikwii z grobu złożono je w relikwiarzu ufundowanym przez św. Eliasza. Gdy Normandowie zagrażali miastu, relikwie wyniesiono potajemnie w 845r. i sprowadzono je z powrotem dopiero 10 lat później. Kościół w którym była pochowana z upływem lat ulegał zniszczeniu, więc w 1746r. przeniesiono relikwie do nowego, neoklasycznego kościoła.

Rewolucjoniści spalili je publicznie na placu de Greve w 1793r., a część z nich rozkradziono.  Kościół, w którym znajdowały się relikwie św. Genowefy zamieniono na świecki Panteon.

Pierre-Cecile Puvis de Chavanne - Życie św. Genowefy (fresk, 1877)
Panteon, Paryż

Część relikwii, które udało się uratować, wróciła do kościoła za panowania Ludwika XVIII i tam znajdowały się do 1830r., gdy znowu kościół został ponownie przekształcony w Panteon. Całkowicie je zniszczono  w 1871r. Obecnie miejscem jej kultu jest paryski kościół św. Stefana ze Wzgórza (St. Etienne-du-Mond), gdzie znajdują się resztki sarkofagu.

Sarkofag w kościele p.w. św. Stefana (St. Etienne-du-Mond) w Paryżu

Jej kult sięga starożytności, wspomina o nim wydane w 592r. w Auxerre "Martyrologium Hieronima"  czy św. Grzegorz z Tours w swoich pismach.

Patronka:
Paryża i Francji, dziewic, pasterzy, producentów świec woskowych, rybaków, rzemieślników, żołnierzy i winiarzy. Wzywana w obronie przed gorączką, ulewnymi deszczami, powodziami czy innymi katastrofami.

Ikonografia:
Przedstawiana jako pasterka pasąca owce, jako młoda mniszka, z dwoma kluczami Paryża przy pasie, ze świecą lub gdy przywraca wzrok niewidomemu. Jej atrybutami są: anioł i księga, czasza, medalik, kądziel, kij pasterski, owca, dwa klucze.

Legenda:
Gdy Genowefa modliła się diabeł, który chciał jej przeszkodzić gasił płomień jej świecy, ale anioł z powrotem ją zapalał.

Lektura:
Jakub de Voragine "Złota legenda" - "Życie świętej Genowefy"